|
Gościmy |
|
Odwiedza nas 2 gości |
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
PRUSZKÓW W ŚREDNIOWIECZU I W DOBIE NOWOŻYTNEJ |
|
|
Pierwsza wzmianka o Pruszkowie [należałoby raczej mówić o parafii Zdbikowskiej (dzisiejszy Żbików), której powstanie datuje się na rok 1297, kiedy to ukazał się przywilej Bolesława II dla jej właściciela biskupa poznańskiego.
W skład parafii wchodziły: samo Zdbikowo, Domaniewo, Zdziary, Bąki i Tworkowo (dzisiejsze Tworki); dalej leżały Popówka i Biskupice. Resztę parafii wypełniały wsie rycerskie i drobnoszlacheckie, jak Czechowice (dzisiejszy Ursus), Szwaby-Bożeje-Szamoty, Gołąbki, Duchnice, Bronisze, a także Gąsino i Pogorszewo] pochodzi z roku 1532.
Jest to relacja jednego ze świadków sporu o granice. W owym czasie, na samej miedzy z włościami biskupa poznańskiego i parafii pęcickiej znajdowało się Proszkowo (obecnie Pruszków).
Oto jak ów świadek zeznawał: „Kędym poszedł rzeką Nrową (dziś Utrata) przez lasy i gaje od granice proskowskiej ależ do granic moszeńskich, tedy jest biskupie zdbikowskie na prawo, a gąsińskie na lewo. Kędym przeszedł od rzeki Regulskiej rzekę Nrową do granic proskowskich, póty jest imienie biskupie na prawo, a Pęcickich na lewo”.
Najdawniej brzmiąca nazwa „Proszkowo”, pochodzi z imienia przezwiskowego Proszek znanego na Mazowszu w XV w.
Kluczowym momentem dla rozwoju Proszkowa było założenie na przełomie XIII i XIV wieku Warszawy. W orbicie oddziaływań Warszawy, która wtedy pełniła rolę ośrodka rynku lokalnego znalazło się między innymi Proszkowo. W połowie XV wieku warszawski rynek kredytowy, objął najintensywniej zachodnią część powiatu warszawskiego, w którym znajdowało się także Proszkowo. Od XV wieku aż do czasów współczesnych bliskość Warszawy niezmiernie stymulowała rozwój Proszkowa-Pruszkowa.
Niewykluczone iż Pruszków swoją nazwę zawdzięcza od nazwy osady „Prusów”. Zamieszkiwali ją jeńcy wojenni, którzy osiedlili się po lewej stronie rzeki Nrowy. Mieszkańcy Zdbikowa nazywali tę osadę Prusów i prawdopodobnie była ona zaczątkiem Pruszkowa.
Od 1652 roku część Pruszkowa weszła w skład latyfundium Andrzeja Leszczyńskiego, kanclerza wielkiego koronnego, następnie Pruszków przejął prymas, który odstąpił je około roku 1657 swemu bratankowi Wacławowi Leszczyńskiemu, wojewodzie podlaskiemu, zięciowi Stefana Czarnieckiego, żołnierzowi spod Wiednia, którego chorągiew husarska pierwsza wdarła się w obóz turecki. W wieku XVII większość wsi szalcheckich parafii żbikowskiej przeszła do zamożnej szlachty, do Omiecińskich i Ossolińskich.
Wielkie zniszczenia dotknęły Pruszków w czasie Potopu szwedzkiego.
W roku 1661 Pruszków liczył dwa łany i zaledwie siedem dymów.
Odbudowa po wojnach przyspieszyła przechodzenie własności w ręce magnackie, które w XVIII wieku trzymają, z wyjątkiem drobnoszlacheckich właścicieli w Czechowicach, całość ziemi parafii żbikowskiej. W 1775 roku Pruszków ma nowych zarządców – Mycielskich. W tym czasie wszędzie powstawały folwarki.
W 1796 dobra biskupów poznańskich, Żbików i Tworki, przejęte zostały przez rząd pruski. Były one ponad 30 lat własnością rządową. W wyniku zarządzenia 1828r. o wyprzedaży dóbr narodowych oba majątki przeszły do rąk prywatnych. Stały się wkrótce przedmiotem spekulacji ziemią, licznych transakcji sprzedaży i dzierżaw.
Po 1831 r. właścicielami Pruszkowa byli m.in.: lekarska rodzina Czerkiewskich, Tyszler, rosyjski kupiec z Warszawy J. Skwarsz, a w końcu Wołowscy; Żbików należał do kupca z Warszawy Jana Duczyńskiego, Tworki do lekarza Jana Kryńskiego.
Nowa szansa na rozwój Pruszkowa pojawiła się dopiero w 1845 roku wraz ze zbudowaniem warszawsko-wiedeńskiej linii kolejowej, której jedna z pierwszych na ziemiach polskich stacji została uruchomiona w Pruszkowie.
Wraz z rozwojem Warszawy wzdłuż linii kolejowej rozwijało się rolnictwo, powstawały także miejscowości wypoczynkowe i lecznicze. Pewne próby w tym względzie uczyniono także w Pruszkowie. Na osi stacja kolejowa – dworek Potulickich powstawały domy i wille, które wynajmowano na okres lata. Powstał też piękny park prywatny założony na osuszonych błotach przylegających do stacji kolejowej.
Zasadniczym czynnikiem rozwoju Pruszkowa stał się przemysł.
Pierwszym zakładem przemysłowym, uruchomionym w 1879 roku była cegielnia A. Potulickiego. Natsępnie rozpoczęto budowę fabryki wyrobów fajansowych J. Teichfelda. W 1889 roku rozpoczęła produkcję fabryka maszyn M. Rudnickiego i A. Kuczyńskiego, a następnie wytwórnia ołówków i kredek S. Majewskiego.
Największym zakładem produkcyjnym w owym czasie były Warsztaty Naprawcze Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.
Prawa miejskie Pruszków uzyskał 10 grudnia 1916 roku na mocy zarządzenia okupacyjnych władz niemieckich.
Dotychczasowa osada fabryczna, jak mówiło się o Pruszkowie, została połączona z okolicznymi wsiami. Obszar nowo utworzonego miasta wynosił 1650ha. i objął swym zasięgiem wsie: Wyględówek, Tworki i Józefów oraz Żbików, Żbikówek i Pohulankę.
Niemieckie władze okupacyjne powołały samorząd, tj. radę miejską, wybieraną systemem kurialnym. Pierwsze wybory do Rady Miejskiej przeprowadzono 4 maja 1917 roku. W skład Rady Miejskiej wchodzili: burmistrz jako przewodniczący, ławnicy i radni miejscy.
Na początku lat dwudziestych na obszarze miejskim Pruszkowa ukształtowały się w wyniku zróżnicowanych warunków socjotopograficznych cztery dzielnice o odrębnym charakterze zabudowy, które istnieją do dnia obecnego: Śródmieście, Żbików ze Żbikówkiem, Tworki i Gąsin.
W 1927 roku przez wschodnie krańce miasta przeprowadzono linię kolejki dojazdowej EKD, stanowiącą własność spółki polsko-francusko-angielskiej. Inwestycja ta rozwiązała problem komunikacji na trasie Warszawa–Milanówek–Grodzisk i przyczyniła się do rozwoju osiedli willowych o charakterze letniskowym i domków jednorodzinnych.
16 lipca 1937 roku Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie wydzielenia Pruszkowa spod nadzoru samorządu powiatowego i oddanie pod bezpośredni nadzór wojewodzie warszawskiemu. Uchwałę tę poparło Towarzystwo Przyjaciół m. Pruszkowa a także mieszkańcy miasta.
Jedynie ze względów proceduralnych Ministerstwo Spraw Wewnętrznych aż do wybuchu wojny nie wydało odpowiedniego zarządzenia.
Ludność Pruszkowa składała się z kilku grup narodowościowych, a mianowicie: z Polaków – 94,3%, Żydów – 5,6% oraz pozostałe narodowości (Niemcy, Rosjanie, Francuzi, Szwedzi, Słowacy, Białorusini) – 0,1%. pod względem wyznaniowym ludnosć dzieliła się na katolików – 91,5%, wyznania mojżeszowego – 6,4%, ewangelików – 1,5%, oraz prawosłwnych, mariawitów, grekokatolików, łącznie – 0,6%. Dane pochodzą z roku 1921.
W okresie międzywojennym Pruszków nie utracił swojego fabrycznego charakteru.
W 1937 roku na terenie miasta działały 32 zakłady przemysłowe zatrudniające ogółem 5789 osób oraz 663 zakłady handlowe i rzemieślnicze.
Władze miejskie Pruszkowa przywiązywały wielką wagę do problemów szkolnictwa na terenie miasta. Z funduszy miejskich utrzymywane były 2 przedszkola, 2 szkół powszechnych, 2 szkoły rzemieślnicze i 1 szkoła średnia. Ogółem naukę w 1937 roku pobierało 4554 dzieci.
Jak było w latach 1945-1989 każdy wie. Władza ludowa zaprowadził porządek i wszystkie decyzje za wszystkich podejmowała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
